|
Ders Öğretim Planı| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS | | TAB-23-131 | DOĞAL GEN KAYNAKLARI VE YÖNETİMİ | Seçmeli | 1 | 1 | 6 |
| | Dersin Seviyesi | | Yüksek Lisans | | Dersin Amacı | | Dersin temel amacı, Dünya’daki 11 gen merkezinden en önemli ikisinin arasında yer alan Türkiye’nin, bitkisel gen kaynakları bakımından, dünyadaki öneminin ve gelecekteki iklimsel değişikliklerden kaynaklanan değişimler sonucunda bitkilere yeni özellikler kazandırma zorunluluğu karşısında bu kaynakların yararlanılabilecek tek seçenek olduğunun vurgulanmasıdır. Bu nedenle, bitkisel gen kaynakları konusunda öğrencilerin teknik açıdan olduğu kadar düşünce açısından da bilinçlendirilmesi başlıca hedef olarak belirlenmiştir. | | Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri | | Yrd. Doç. Dr. Mustafa SÜRMEN | | Öğrenme Çıktıları | | 1 | Tohumun önemi | | 2 | Gen kaynağı olarak kullanılacak adayların seçiminde kullanılan yöntemler |
| | Öğrenim Türü | | Birinci Öğretim | | Dersin Ön Koşulu Olan Dersler | | Yok | | Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar | | Yok | | Dersin İçeriği | | Çevresel koşullarda biyotik ve abiyotik baskıların sürekli değişiklik göstermesi, bitki ıslahı çalışmalarının da sürekli olmasını zorunlu kılmaktadır. Bitkilerde ortaya çıkan yeni sorunlar, amaca uygun gen kaynaklarının (halen kullanılan kültür çeşitleri, kullanılmayan eski kültür çeşitleri, ilkel kültür çeşitleri ya da yerel çeşitler, geçiş formları ve yabani türler) klasik ve modern tekniklerden yararlanılarak, belirlenmesi, korunması ve kullanılması ile giderilebilir. “Bitkisel Gen Kaynakları” dersi bu temel anlayışla, bitkisel gen kaynaklarının kavram ve kapsamı; bitkilerin gen ve yayılma merkezleri; genetik kaynak erozyonu; gen kaynakları çalışmalarının ilkeleri (çalışmaların koordinasyonu ve eğitim çalışmaları); bulma ve toplama (toplamanın amacı, toplamada bitki ve bölge öncelikleri, optimum bitki toplama ve yöntemleri, tohum toplanması, herbaryum örneğinin alınması, toplama kayıtları, gen bankası çalışmaları); koruma ve depolama (tohum depolamanın prensipleri, depolamada tohum canlılığı, depolamada tohum ve çevre ilişkileri, vejetatif depolamanın prensipleri, çiçektozu depolama, depolama sistemleri); gen kaynaklarının üretimi ve yenilenmesi; değerlendirme ve kullanım; bilgi depolama (dökümantasyon) konularını içeren bir ders konumundadır. | | Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği | |
| 1 | Bitkisel gen kaynaklarının bitki ıslahındaki yeri ve önemi, bitki gen merkezlerinin belirlenmesi, bitkilerin gen ve yayılma merkezleri, Türkiye’nin bitkisel gen kaynakları bakımından önemi, bitkisel gen kaynaklarının sınıflandırılması. | | | | 2 | Bitkisel gen kaynaklarında çalışmaların ilkeleri (koordinasyon, eğitim, arazi çalışmaları ve gen bankası), koordinasyon ve eğitimin önemi, | | | | 3 | Arazi çalışmaları, varyasyonun yakalanmasında etkili faktörler (genetik bilgi birikimi, ekolojik bilgi birikimi, pratik gerçekler). | | | | 4 | Toplamanın önemi ve amacı, toplamada bitki öncelikleri, toplamada bölge öncelikleri, optimum bitki toplama ve optimum bitki toplamaya etki eden faktörler. | | | | 5 | Bitki toplamada durakların önemi, örnek alınacak durak sayısı, durak sayısını belirleyen faktörler, bölgede durakların dağılışı, duraklardan alınacak bitki sayısı. | | | | 6 | Bitki toplama teknikleri (tesadüfi örnekleme yöntemi, biased örnekleme yöntemi, herbaryum örneklerinin toplanması), yöntemlerin karşılaştırılması, önemli avantaj ve dezavantajları. Toplama kayıtlarının tutulması. | | | | 7 | Bitkisel gen kaynaklarının kullanımı, kullanımda yeni teknollojiler, bitkisel gen kaynaklarını tehdit eden faktörler (klasik ve biyoteknolojik faktörler). | | | | 8 | Bitkisel Gen Kaynaklarının Korunması
- Yapay koruma (Ex situ)
- Doğal koruma (İn situ)
- Botanik Bahçeleri
- Korumada yasal düzenlemeler | | | | 9 | Gen Bankası Çalışmaları
- Kayıt
- Tohum temizleme
- Tohum neminin belirlenmesi
- Tohum Kurutma | | | | 10 | Tohum Canlılığı Belirleme
- Tohumların canlılık özelliklerine göre sınıflandırma
- Yeni materyalin izlenmesi
- Çimlendirme testleri
- Çimlendirme yapmadan canlılığı belirleme | | | | 11 | Depolama
- Tohum depolama prensipleri
- Tohum depolamada canlılığı etkileyen faktörler | | | | 12 | - Vejatatif materyalin depolanması
- Gen kaynağı olan vejatatif materyal
- Vejatatif materyalin depolanmasında güçlükler
- Vejatatif materyalin özellikleri | | | | 13 | Bitkisel Gen Kaynaklarının Dağıtımı
Bitkisel Gen Kaynaklarının Üretimi ve Yenilenmesi
Bitkisel Gen Kaynaklarının Değerlendirilmesi | | | | 14 | Bitkisel Gen Kaynaklarının Kullanılması
- Doğrudan kullanım
- Genitör olarak kullanılması | | | | 15 | | | | | 16 | | | |
| | Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar | | Temel Kaynaklar
Şehirali, S. ve M. Özgen, 1987. “Bitkisel Gen Kaynakları” Ders Kitabı, A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 1020, Ders kitabı No: 294, A. Ü. Basımevi, Ankara, 239 s.
Yardımcı Kaynaklar
International Plant Genetic Resources Institute (IBPGR)’ın düzenli olarak çıkan yayınları | | Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları | | | Değerlendirme | | | Dersin Sunulduğu Dil | | | Staj Durumu | | Yok |
| | İş Yükü Hesaplaması | |
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 | | Final Sınavı | 1 | 2 | 2 | | Bütünleme Sınavı | 1 | 2 | 2 | | Quiz | 2 | 1 | 2 | | Derse Katılım | 14 | 3 | 42 | | Uygulama/Pratik | 10 | 1 | 10 | | Tartışma | 10 | 1 | 10 | | Soru-Yanıt | 10 | 1 | 10 | | Gözlem | 10 | 1 | 10 | | Makale Kritik Etme | 10 | 1 | 10 | | Bireysel Çalışma | 14 | 3 | 42 | | Ödev Problemleri için Bireysel Çalışma | 1 | 5 | 5 | | Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 1 | 8 | 8 | | Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 1 | 10 | 10 | | Quiz için Bireysel Çalışma | 2 | 3 | 6 | | Ev Ödevi | 1 | 10 | 10 | |
| Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi | | | * Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek |
|
|
|
|
Iğdır University, Iğdır / TURKEY • Tel (pbx): +90 476
226 13 14 • e-mail: info@igdir.edu.tr
|
|
|