|
Ders Öğretim Planı| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS | | 0200005119 | İSLAM MEZHEPLERİ TARİHİ - I | Seçmeli | 4 | 8 | 4 |
| | Dersin Seviyesi | | Lisans | | Dersin Amacı | | İslam Mezhepleri Tarihi’nin tanımı, amacı, konusu, metodu; temel kavramlar ve kaynaklar; mezheplerin doğuşunda etkili olan sebepler; din anlayışındaki ilk siyasî ve itikâdî farklılaşmalar ve kurumsallaşma süreçleri; İlk dönem İslam mezhepleri ve akımları: Haricîlik, Mürcie, Mu’tezile, Şîa (Zeydiyye, İmâmiyye, İsmâiliyye), Eş’arîlik ve Mâturidîlik gibi mezheplerin isimlendirme sorunu, ortaya çıkış sebepleri, teşekkül süreçleri, zihniyet yapıları, temel görüşleri, birbirleriyle ilişkileri, alt kolları, yayıldığı bölgeler, etkileri ve İslam düşüncesine katkıları deskriptif bir bakışla incelenir ve tartışılır. | | Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri | | | Öğrenme Çıktıları | | 1 | Mezhep ve Din Ayrımını Yapar | | 2 | Mezheplerin Ortaya Çıkış Süreçlerini Kavrar | | 3 | Mezhep-Siyaset arasındaki ilişkiyi fark eder | | 4 | Mezheplerin düşünce özgürlüğünü geliştirdiğini anlar | | 5 | Fikirlerle hadiselerin irtibat halinde olduğunu kavrar |
| | Öğrenim Türü | | Birinci Öğretim | | Dersin Ön Koşulu Olan Dersler | | Yok | | Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar | | Yok | | Dersin İçeriği | | Mezheplerin, dinin anlaşılma biçimleri olduğu, dinle özdeşleştirilemeyeceği düşüncesinin geliştirilmesi, farklılıklara saygı gösterme yaklaşımının pekiştirilmesi. | | Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği | |
| 1 | İslam Mezhepleri Tarihi’nin tanımı, amacı, konusu, metodu, temek kavramlar; Din ve mezhep kavramları, birbiriyle ilişkisi, Mezhepler Tarihi ile ilgili alanlar (E. Ruhi Fığlalı, el-Fark Beyne’l-Fırak’ın Türkçe çevirisine yazdığı Giriş, İstanbul 1979; Sönmez Kutlu, “İslam Mezhepler Tarihinde Usul”, http://sonmezkutlu.com/content/view/31/ ) | | | | 2 | İslam Mezhepleri Tarihi’nin kaynakları; mezheplerin doğuşunda etkili olan sebepler; [E. Ruhi Fığlalı, el-Fark Beyne’l Fırak’ın Türkçe çevirisine yazdığı Giriş, İstanbul 1979; E. Ruhi Fığlalı, “Mezheplerin Doğuşuna Tesir Eden Sebepler”, AÜDFDDED, sayı: IV (Ankara 1980); Hasan Onat, “Mezheplerin İnanç Esaslarının Sistemleşmesinde Kur’an’ın Rolü”, I. Kur’an Sempozyumu, 1-3 Nisan 1993, Bilgi Vakfı, Ankara] | | | | 3 | Din anlayışındaki ilk siyasî ve itikâdî farklılaşmalar ve kurumsallaşma süreçleri (Watt, İslam Düşüncesinin Teşekkül Devri) | | | | 4 | Haricîlik; İsimlendirme sorunu, ortaya çıkışında etkili olan faktörler, teşekkül süreci, temel fikirleri, alt kolları, yayıldıkları bölgeler, İslam düşüncesine katkıları [E. Ruhi Fığlalı, İbâdiyye’nin Doğuşu ve Görüşleri , AÜDF yay. , Ankara 1983; Fığlalı, “Hâricîliğin Doğuşuna Tesir Eden Bazı Sebepler”, AÜDFD, cilt: XX (Ankara 1975); Fığlalı, “Hâricîliğin Doğuşu ve Fırkalara Ayrılışı”, AÜDFD, cilt: XXII (Ankara1978); Adnan Demircan, Haricîlerin Siyasî Faaliyetleri, İstanbul 1996. | | | | 5 | Mürcie Mezhebi; İsimlendirme sorunu, ortaya çıkışında etkili olan faktörler, teşekkül süreci, temel fikirleri, alt kolları, yayıldıkları bölgeler, İslam düşüncesine katkıları “Mürcie Mezhebi: Doğuşu, Fikirleri, Edebiyatı ve İslam Düşüncesine Katkıları” (Sönmez Kutlu, Gazi Üniv. Çorum İlahiyat Fakültesi, Dergisi , 2002/1) | | | | 6 | Mu’tezile Mezhebi: İsimlendirme sorunu, ortaya çıkışında etkili olan faktörler, teşekkül süreci, temel fikirleri, [Osman Aydınlı, “Mu’tezile Ekolü Teşekkülü, İlkeleri ve İslam Düşüncesine Katkıları”, Ma’rife, Yıl: 3, Sayı: 3 (Konya 2003 ); Hüseyin Hansu, “Mu’tezile Araştırmalarında Kaynak Problemi, Ma’rife, Yıl: 3, Sayı: 3 (Konya 2003) | | | | 7 | Mu’tezile mezhebinin diğer fırkalarla ilişkileri, alt kolları, yayıldıkları bölgeler, İslam düşüncesine katkıları [Osman Aydınlı, “Mu’tezile Ekolü Teşekkülü, Dlkeleri ve Dslam Düşüncesine Katkıları”, Ma’rife, Yıl: 3, Sayı: 3 (Konya 2003 ); Mehmet Ümit, Zeydiyye-Mu’tezile Etkileşimi ve Kâsım er-Ressî, Ankara Üniv. Sos. Bil. Ens. , Basılmamış Doktora tezi, Ankara 2003) | | | | 8 | Ara Sınav | | | | 9 | Şîa Mezhebi: İsimlendirme sorunu, ortaya çıkışında etkili olan faktörler, teşekkül süreci, temel fikirleri, Şîa’nın gruplara ayrılışı [Hasan Onat, Emevîler Devri Şiî Hareketleri ve Günümüz Şiîliği, Ankara 1991; Hasan Onat, “Şiîliğin Doğuşu”, AÜDFD, cilt: XXXVI (Ankara 1997) E. Ruhi Fığlalı, Dmâmiyye Şîası, İstanbul 1984 ] | | | | 10 | İmâmiyye Şîası; İsimlendirme sorunu, ortaya çıkışında etkili olan faktörler, teşekkül süreci, temel fikirleri, alt kolları, yayıldıkları bölgeler, İslam düşüncesine katkıları; E. Ruhi Fığlalı, İmâmiyye Şîası,İstanbul 1984; Metin Bozan, İmâmiyye’nin İmâmet Nazariyesinin Teşekkül Süreci, Basılmamış Doktora tezi, Ank. Üniv. Sos. Bil. Ens. , Ankara 2004) | | | | 11 | İsmâiliyye: İsimlendirme sorunu, ortaya çıkışında etkili olan faktörler, teşekkül süreci, temel fikirleri, yayıldığı bölgeler, İslam düşüncesine katkıları ( E. Ruhi Fığlalı, Çağımızda İtikadî İslam Mezhepleri, İstanbul 1983) | | | | 12 | Zeydiyye mezhebi: İsimlendirme sorunu, ortaya çıkışında etkili olan faktörler, teşekkül süreci, temel ikirleri, alt kolları, yayıldıkları bölgeler, İslam düşüncesine katkıları (İsa Doğan, Zeydiyye’nin Doğuşu ve İ’tikadi Görüşleri , Samsun 1996; Samsun 1996; İsa Doğan, “Zeydiyye Mezhebi”, Uluslararası Şiîlik Sempozyumu, İSAV yay., İstanbul; Mehmet Ümit, Zeydiyye-Mu’tezile , Basılmamış Doktora tezi, Ankara Üniv. Sos Bil. Ens. Ankara 2003) Etkileşimi ve Kâsım er-Ressî | | | | 13 | Sünnîlik: İsimlendirme sorunu, ortaya çıkışında etkili olan faktörler, teşekkül süreci, temel fikirleri, alt kolları; Eş’arîlik; İsimlendirme sorunu, ortaya çıkışında etkili olan faktörler, teşekkül süreci, temel fikirleri, alt kolları, yayıldığı bölgeler, İslam düşüncesine katkıları [E. Ruhi Fığlalı, Çağımızda İtikadî İslam Mezhepleri; Mehmet Keskin, Eş’arîliğin Teşekkül Süreci , Basılmamış Doktora tezi, Ankara Üniv. Sos. Bil. Ens. , (Ankara 2005)] | | | | 14 | Mâturidîlik: İsimlendirme sorunu, ortaya çıkışında etkili olan faktörler, teşekkül süreci, temel fikirleri, alt, kolları, yayıldığı bölgeler, İslam düşüncesine katkıları. (Sönmez Kutlu, Maturidilik Tarihî Arka Planı, Ankara 2003; Sönmez Kutlu, “İmam Mâturîdî’ye Hayatı, Eserleri, Fikirleri ve Maturidilik Mezhebi Göre Diyanet-Siyaset Ayrımı Çağdaş tartışmalarla Mukayesesi, İslâmiyât, cilt: 8 sayı: 2 (Ankara 2005)] | | | | 15 | Mâturidîlik: İsimlendirme sorunu, ortaya çıkışında etkili olan faktörler, teşekkül süreci, temel fikirleri, alt, kolları, yayıldığı bölgeler, İslam düşüncesine katkıları. (Sönmez Kutlu, Maturidilik Tarihî Arka Planı, Ankara 2003; Sönmez Kutlu, “İmam Mâturîdî’ye Hayatı, Eserleri, Fikirleri ve Maturidilik Mezhebi Göre Diyanet-Siyaset Ayrımı Çağdaş tartışmalarla Mukayesesi, İslâmiyât, cilt: 8 sayı: 2 (Ankara 2005)] | | | | 16 | Final | | |
| | Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar | | Ana Kaynaklar:
1.Ethem Ruhi Fığlalı, Çağımızda İtikadi İslam Mezhepleri, İstanbul 1983.
2. E. Ruhi Fığlalı, İmâmiyye Şîası, İstanbul 1984.
3. W. Montgomery Watt, islam Düşüncesinin Teşekkül Devri, Çev. E. Ruhi Fığlalı, Ankara 1981.
4. Konularla ilgili diğer kaynaklar, ders programı içerisinde verilmiştir.
Yardımcı Kaynaklar:
1. İrfan Abdulhamid, İslam’da İtikâdî Mezhepler ve Akâid Esasları, M. Saim Yeprem, İstanbul 1983.
2. Fazlurrahman, İslam, Çev. Mehmet Aydın-Mehmet Dağ, Ankara Okulu Yay. Ankara 2000.
3. Erich Hoffer, Kesin İnançlılar, Çev. Erkıl Günur, Dm yay. , İstanbul 1998.
4. Abdulkerim Süruş, Maksimum Din & Minimum Din, Çev. Yasin Demirkıran, Ankara 2002.
| | Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları | | | Değerlendirme | |
| Ara Sınav | 1 | 100 | | TOPLAM | 100 | |
| Final Sınavı | 1 | 100 | | TOPLAM | 100 | | Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | | Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | | TOPLAM | 100 |
| | Dersin Sunulduğu Dil | | Türkçe | | Staj Durumu | | Yok |
| | İş Yükü Hesaplaması | |
| Ara Sınav | 1 | 2 | 2 | | Final Sınavı | 1 | 4 | 4 | |
| Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi | | ÖÇ1 | | 3 | | | 2 | | | | ÖÇ2 | | | 3 | 2 | | 3 | | | ÖÇ3 | | 2 | | | 3 | 2 | | | ÖÇ4 | | | 3 | | 3 | | | | ÖÇ5 | | 3 | 2 | 4 | 1 | 2 | |
| | * Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek |
|
|
|
|
Iğdır University, Iğdır / TURKEY • Tel (pbx): +90 476
226 13 14 • e-mail: info@igdir.edu.tr
|
|
|